C5 Vergelijking 'De Avonden' van Gerard Reve met 'The Catcher in the rye' van J.D. Salinger.
Er zijn veel gelijkenissen tussen De Avonden en The Catcher. Beide romans voeren een jongere op als hoofdpersonage die door een stad dwaalt rond de kerstperiode. Beide hoofdpersonages zijn cynisch, verveeld, eenzaam en veel met hun uiterlijk bezig: ze staan beiden vaak voor de spiegel en denken na over de andere hen zien.
Veel van deze gelijkenissen komen trouwens ook terug in 'De man die werk vond' van Herman Brusselmans. Dit is misschien niet zo verwonderlijk aangezien Brusselmans grote fan is van Salinger en hem meermaals in interviews vermelde als zijn grote voorbeeld. In deze taak ga ik me echter beperken tot het vergelijken van 'de Avonden' en de 'The Catcher in the rye'.
Hieronder zal ik eerst wat gelijkenissen aanhalen om daarna ook enkele belangrijke verschillen te beschrijven en ten slot zal ik mijn eigen mening over beide romans weergeven.
Gelijkenissen.
December: beide verhalen spelen zich af in december. 'De avonden' speelt zich af van 22 tot en met 31 december 1946 en 'The Catcher in the rye' begint als Holden Caulfield op zijn school te horen heeft gekregen dat hij na de kerstvakantie van 1949 niet meer mag terugkeren. Dat beide romans zich in deze periode afspelen is wellicht te verklaren doordat die periode eenzaamheid nog veel zieliger kan maken. Het is ook een donkere en depressieve periode. Zowel het donkere, depressieve en het zielige past perfect bij beide romans.
Grootsteden: 'De avonden' speelt zich af in Amsterdam en 'The Catcher in the rye' in New York. Beide zijn grootsteden en beiden zijn belangrijke wereldsteden. Deze steden zijn kleine werelden op zich, ze stralen een kracht uit die alles mogelijk maakt maar die je ook enorm eenzaam kan laten voelen.
Doorbraakromans: 'De avonden' was voor Reve (toen nog Simon van het Reve) zijn debuut (als je de dichtbundel 'Terugkeer' die hij in eigen beheer uitgaf in 1940 over het hoofd ziet), hij wist er meteen een belangrijke plaats in de Nederlandse literatuur mee te veroveren. Ook voor Salinger was 'The Catcher in the rye' zijn debuut en grote doorbraak, hij had daarvoor al wel enkele kortverhalen gepubliceerd in kranten en magazines maar een echt boek was er voor 'The Catcher in the rye' nog niet.
Na oorlogs: beide romans zijn gepubliceerd vlak na het einde van wereldoorlog twee. 'De avonden' kwam uit in 1947 en 'The Catcher in the rye' in 1951. Het is moeilijk om de naoorlogse tijdsgeest te begrijpen maar ik stel me natuurlijk wel de vraag dat het einde van de oorlog en daardoor herstelde vrede een impuls geweest kan zijn voor deze twee boeken. Het is trouwens redelijk onwaarschijnlijk dat Salinger geïnspireerd werd door Reve, tot op heden is 'De avonden' nog niet vertaald in het Nederlands.
Spiegels: beide personages staan vaak voor de spiegel, dit geeft aan dat ze beiden hard met hun uiterlijk bezig zijn en onzelfzeker hierover zijn. Zo zegt Frits een keer als hij in de spiegel kijkt 'Je kon er voordeliger uitzien.' Ook Holden kijkt regelmatig in de spiegel en hij vraagt zich af hoe anderen hem zien.
Zielig: een toch wel zeer opvallende gelijkenis is de volgende: beide hoofdpersonages beelden zich in hoe personen iets kochten in een winkel en beide hoofdpersonages hebben daar dan zielige gedachten bij. In 'De avonden' heeft de moeder van Frits voor oudjaar een fles wijn gekocht, echter is het geen wijn maar 'bessen-appel'. Als Frits het etiket leest en er achter komt dat zijn moeder zich heeft laten bedriegen dan beeldt hij zich in hoe zijn moeder in de winkel zo naief is geweest en hij vindt dat dan enorm zielig. Ook in 'The Catcher in the rye' komt er zulke scene voor. Holden heeft een prostitué besteld op zijn hotelkamer en deze heeft een zielig groen jurkje aan. Holden moet hierdoor denken aan hoe ze die jurk kocht in de winkel en dat de verkoper dan niet doorhad dat ze een prostitué was, dit alles vind Holden zo enorm zielig dat hij een seks meer met haar kan hebben.
(Deze gelijkenis werd ook opgemerkt door Tim Krabbé: http://timkr.home.xs4all.nl/text/holden.htm)
Cynisme. Beide hoofdpersonages zijn cynisch al kunnen we gerust zeggen dat Holden hier nog een stuk verder in gaat dan Frits. Ik stel mij hier wederom de vraag dat het leven in een post-oorlogtijdperk hier een oorzaak toe kan zijn. Ga je de dingen des leven anders bekijken als je een oorlog hebt meegemaakt? Maakt het je cynischer? Het zijn vragen die ik wel kan stellen maar niet kan oplossen maar die wel leuke denkstof zijn.
Na wat research blijkt nu dat kinderpsychiater de Levita het karakter van Frits niet toeschrijft aan de oorlog maar aan de emancipatie van de middenklasse na de oorlog (Frits zijn ouders behoren tot de middenklasse).
(bron: http://www.dbnl.org/tekst/meij018kort01_01/meij018kort01_01_0002.php)
Ouders. Beide hoofdpersonages hebben een vreemde doch herkenbare band met hun ouders. Het lijkt vaak dat Frits hen minachtend bekijkt, ze leven ook meer 'naast' elkaar dan met elkaar. Ook van enige gezelligheid met de feestdagen is er niet veel te merken. Holden heeft ook een vreemde band met zijn ouders, omdat hij weer van school is gestuurd durft hij niet naar ze toe. Hij heeft schrik voor hun reactie. Beide hoofdpersonages hebben wel een grote liefde voor hun moeders.
Autobiografisch. Beide romans zijn semi-autobiografisch. Er zitten veel elementen in van hun eigen leven en beide hoofdpersonages hebben veel weg van de schrijvers zelf.
Verschillen.
Seksuele geaardheid. Eén van de grootste verschillen tussen de twee hoofdpersonages is wellicht hun seksuele geaardheid. Bij Holden is dit duidelijk heteroseksueel terwijl bij Frits dit, net als bij Gerard Reve, homoseksueel is. Dit komt duidelijk naar voor in een van de keren dat hij naakt voor de spiegel staat en zichzelf afvraagt of hij nu 'een trechter of een kegel is'.
Leeftijd. Een ander verschil is de leeftijd van de personages. Holden Caulfield is amper 17 terwijl Frits een 23-jarige kantoorklerk is. Maar beide personages kunnen we wel beschouwen als adolescenten, ze proberen beiden los te komen van hun ouders.
Vertelstandpunt.'The Catcher in the rye' is geschreven vanuit het ik-personage terwijl 'de Avonden' vanuit een alwetend persoon is geschreven in de hij-vorm. 'Hij' is dan het hoofdpersonage Frits.
Mijn mening.
Ik heb beide romans graag gelezen. Beide boeken zijn toch wel aparte romans, zeker als ik me inbeeld dat ze reeds 50 jaar geleden geschreven en dat absoluut niet stroken met de boeken die toen geschreven werden.
Mijn voorkeur gaat uit naar 'The Catcher in the rye' omdat het toch grappiger is en omdat er nog meer verhaal in zit dan in 'De Avonden'. Holden Caulfield, het hoofdpersonage uit 'The Catcher in the rye' ligt met nauw aan het hart. Hij is zo herkenbaar en grappig dat het een soort held is geworden. Zelden sprak een romanpersonage me zo aan. Tijden het lezen van 'The Catcher in the rye' moest ik trouwens meermaals hardop lachen. Maar ook 'de Avonden' heeft mij kunnen bekoren. Ik vind het heerlijk dat er schijnbaar niets gebeurd in de roman maar dat er wel zoveel gezegd wordt en dat je een prachtige blik krijgt in het hoofd van Frits van Egters.
Er zijn veel gelijkenissen tussen De Avonden en The Catcher. Beide romans voeren een jongere op als hoofdpersonage die door een stad dwaalt rond de kerstperiode. Beide hoofdpersonages zijn cynisch, verveeld, eenzaam en veel met hun uiterlijk bezig: ze staan beiden vaak voor de spiegel en denken na over de andere hen zien.
Veel van deze gelijkenissen komen trouwens ook terug in 'De man die werk vond' van Herman Brusselmans. Dit is misschien niet zo verwonderlijk aangezien Brusselmans grote fan is van Salinger en hem meermaals in interviews vermelde als zijn grote voorbeeld. In deze taak ga ik me echter beperken tot het vergelijken van 'de Avonden' en de 'The Catcher in the rye'.
Hieronder zal ik eerst wat gelijkenissen aanhalen om daarna ook enkele belangrijke verschillen te beschrijven en ten slot zal ik mijn eigen mening over beide romans weergeven.
Gelijkenissen.
December: beide verhalen spelen zich af in december. 'De avonden' speelt zich af van 22 tot en met 31 december 1946 en 'The Catcher in the rye' begint als Holden Caulfield op zijn school te horen heeft gekregen dat hij na de kerstvakantie van 1949 niet meer mag terugkeren. Dat beide romans zich in deze periode afspelen is wellicht te verklaren doordat die periode eenzaamheid nog veel zieliger kan maken. Het is ook een donkere en depressieve periode. Zowel het donkere, depressieve en het zielige past perfect bij beide romans.
Grootsteden: 'De avonden' speelt zich af in Amsterdam en 'The Catcher in the rye' in New York. Beide zijn grootsteden en beiden zijn belangrijke wereldsteden. Deze steden zijn kleine werelden op zich, ze stralen een kracht uit die alles mogelijk maakt maar die je ook enorm eenzaam kan laten voelen.
Doorbraakromans: 'De avonden' was voor Reve (toen nog Simon van het Reve) zijn debuut (als je de dichtbundel 'Terugkeer' die hij in eigen beheer uitgaf in 1940 over het hoofd ziet), hij wist er meteen een belangrijke plaats in de Nederlandse literatuur mee te veroveren. Ook voor Salinger was 'The Catcher in the rye' zijn debuut en grote doorbraak, hij had daarvoor al wel enkele kortverhalen gepubliceerd in kranten en magazines maar een echt boek was er voor 'The Catcher in the rye' nog niet.
Na oorlogs: beide romans zijn gepubliceerd vlak na het einde van wereldoorlog twee. 'De avonden' kwam uit in 1947 en 'The Catcher in the rye' in 1951. Het is moeilijk om de naoorlogse tijdsgeest te begrijpen maar ik stel me natuurlijk wel de vraag dat het einde van de oorlog en daardoor herstelde vrede een impuls geweest kan zijn voor deze twee boeken. Het is trouwens redelijk onwaarschijnlijk dat Salinger geïnspireerd werd door Reve, tot op heden is 'De avonden' nog niet vertaald in het Nederlands.
Spiegels: beide personages staan vaak voor de spiegel, dit geeft aan dat ze beiden hard met hun uiterlijk bezig zijn en onzelfzeker hierover zijn. Zo zegt Frits een keer als hij in de spiegel kijkt 'Je kon er voordeliger uitzien.' Ook Holden kijkt regelmatig in de spiegel en hij vraagt zich af hoe anderen hem zien.
Zielig: een toch wel zeer opvallende gelijkenis is de volgende: beide hoofdpersonages beelden zich in hoe personen iets kochten in een winkel en beide hoofdpersonages hebben daar dan zielige gedachten bij. In 'De avonden' heeft de moeder van Frits voor oudjaar een fles wijn gekocht, echter is het geen wijn maar 'bessen-appel'. Als Frits het etiket leest en er achter komt dat zijn moeder zich heeft laten bedriegen dan beeldt hij zich in hoe zijn moeder in de winkel zo naief is geweest en hij vindt dat dan enorm zielig. Ook in 'The Catcher in the rye' komt er zulke scene voor. Holden heeft een prostitué besteld op zijn hotelkamer en deze heeft een zielig groen jurkje aan. Holden moet hierdoor denken aan hoe ze die jurk kocht in de winkel en dat de verkoper dan niet doorhad dat ze een prostitué was, dit alles vind Holden zo enorm zielig dat hij een seks meer met haar kan hebben.
(Deze gelijkenis werd ook opgemerkt door Tim Krabbé: http://timkr.home.xs4all.nl/text/holden.htm)
Cynisme. Beide hoofdpersonages zijn cynisch al kunnen we gerust zeggen dat Holden hier nog een stuk verder in gaat dan Frits. Ik stel mij hier wederom de vraag dat het leven in een post-oorlogtijdperk hier een oorzaak toe kan zijn. Ga je de dingen des leven anders bekijken als je een oorlog hebt meegemaakt? Maakt het je cynischer? Het zijn vragen die ik wel kan stellen maar niet kan oplossen maar die wel leuke denkstof zijn.
Na wat research blijkt nu dat kinderpsychiater de Levita het karakter van Frits niet toeschrijft aan de oorlog maar aan de emancipatie van de middenklasse na de oorlog (Frits zijn ouders behoren tot de middenklasse).
(bron: http://www.dbnl.org/tekst/meij018kort01_01/meij018kort01_01_0002.php)
Ouders. Beide hoofdpersonages hebben een vreemde doch herkenbare band met hun ouders. Het lijkt vaak dat Frits hen minachtend bekijkt, ze leven ook meer 'naast' elkaar dan met elkaar. Ook van enige gezelligheid met de feestdagen is er niet veel te merken. Holden heeft ook een vreemde band met zijn ouders, omdat hij weer van school is gestuurd durft hij niet naar ze toe. Hij heeft schrik voor hun reactie. Beide hoofdpersonages hebben wel een grote liefde voor hun moeders.
Autobiografisch. Beide romans zijn semi-autobiografisch. Er zitten veel elementen in van hun eigen leven en beide hoofdpersonages hebben veel weg van de schrijvers zelf.
Verschillen.
Seksuele geaardheid. Eén van de grootste verschillen tussen de twee hoofdpersonages is wellicht hun seksuele geaardheid. Bij Holden is dit duidelijk heteroseksueel terwijl bij Frits dit, net als bij Gerard Reve, homoseksueel is. Dit komt duidelijk naar voor in een van de keren dat hij naakt voor de spiegel staat en zichzelf afvraagt of hij nu 'een trechter of een kegel is'.
Leeftijd. Een ander verschil is de leeftijd van de personages. Holden Caulfield is amper 17 terwijl Frits een 23-jarige kantoorklerk is. Maar beide personages kunnen we wel beschouwen als adolescenten, ze proberen beiden los te komen van hun ouders.
Vertelstandpunt.'The Catcher in the rye' is geschreven vanuit het ik-personage terwijl 'de Avonden' vanuit een alwetend persoon is geschreven in de hij-vorm. 'Hij' is dan het hoofdpersonage Frits.
Mijn mening.
Ik heb beide romans graag gelezen. Beide boeken zijn toch wel aparte romans, zeker als ik me inbeeld dat ze reeds 50 jaar geleden geschreven en dat absoluut niet stroken met de boeken die toen geschreven werden.
Mijn voorkeur gaat uit naar 'The Catcher in the rye' omdat het toch grappiger is en omdat er nog meer verhaal in zit dan in 'De Avonden'. Holden Caulfield, het hoofdpersonage uit 'The Catcher in the rye' ligt met nauw aan het hart. Hij is zo herkenbaar en grappig dat het een soort held is geworden. Zelden sprak een romanpersonage me zo aan. Tijden het lezen van 'The Catcher in the rye' moest ik trouwens meermaals hardop lachen. Maar ook 'de Avonden' heeft mij kunnen bekoren. Ik vind het heerlijk dat er schijnbaar niets gebeurd in de roman maar dat er wel zoveel gezegd wordt en dat je een prachtige blik krijgt in het hoofd van Frits van Egters.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten